„…szukać Ciebie trzeba wśród gwiazd…”
Wspomnienie absolwentki tucholskiego Liceum Ogólnokształcącego w Tucholi, aktorki Zyty Edyty Połom – Brzozy, ps. Połomska, dwukrotnej laureatki „Złotej Maski”.
9 czerwca w Książnicy Tucholskiej odbyła się lekcja historii regionalnej poświęcona osobie niezwykłej, znanej w świecie artystycznym, a jednocześnie mało znanej w naszym środowisku szerszym kręgom – aktorce teatralnej – Zycie Połom – Brzozie, ps. Połomska. Pomysłodawcą i głównym organizatorem było Borowiackie Towarzystwo Kultury, które do współpracy zaprosiło Zespół Szkół Ogólnokształcących im. Bartłomieja Nowodworskiego w Tucholi i Miejską Biblioteką Publiczną w Tucholi im Aleksandra Janty-Połczyńskiego. Zadanie dofinansowaniem w ramach zadań wsparł Powiat Tucholski.
Zyta Połom-Brzoza, ps. Połomska urodziła się w 16.08.1931 r. w Leśnie w Borach Tucholskich. Była młodszą córka Bronisławy z domu Kowalskiej, urodzonej w Kiełpinie pod Tucholą i Józefa Połoma urodzonego w Czersku. Zawsze z wielkim przejęciem opowiadała o swoich rodzinnych stronach. Kochała to miejsce, pomimo, że właśnie tam rozegrała się największa tragedia Jej życia. Tam, w czasie okupacji, pod Czerskiem, Niemcy rozstrzelali Jej ojca. Brata wywieziono na roboty, a Ona sama i Jej matka znalazły się w obozie w Potulicach. Tam je rozdzielono, przenosząc matkę do innego obozu. Wygłodzoną i ciężko chorą udało się wykupić z obozu. Okres obozowy był dla Niej traumatycznym przeżyciem. Jeszcze w latach 80. zawsze w kieszeni miała kawałek chleba z obawy przed głodem.
Po maturze zdanej w tucholskim liceum ukończyła Akademię Ekonomiczną w Poznaniu, ale to teatr stał się prawdziwą miłością Jej życia. Zadebiutowała w 1955 r. na deskach teatru
w Zielonej Górze rolą Zofii w sztuce J. Lutowskiego „Ostry dyżur”. Grała z Henrykiem Machalicą, Zdzisławem Wardejnem, Jerzym Kiszkisem, Haliną Winiarską. W tym teatrze spędziła sześć lat wcielając się w rolę Mirry w „Achillesie i pannach”, Ksantypy w „Obronie Ksantypy”, Diany w „Fantazym” czy Kaśki w „Szkole żon”. W 1962 r. zagościła na dwa sezony w teatrze w Białymstoku, skąd w 1964 r. przeniosła się do Lublina. Tu, w Teatrze im. Juliusza Osterwy, rozpoczął się dla Niej złoty okres. Dwukrotnie otrzymała Złotą Maskę: w 1965 r. oraz w 1971/72r. za wysokie osiągnięcia artystyczne. Została odznaczona Srebrnym i Złotym Krzyżem Zasługi. Otrzymała Srebrny i Złoty Medal „Zasłużony dla Lubelszczyzny”, nagrodę Wojewody Lubelskiego, nagrodę kulturalną za szczególne osiągnięcia w twórczości artystycznej. W pamięci widzów zapisały się między innymi takie role, zagrane w lubelskim teatrze, jak: Podstolina w „Zemście”, Pilar w „Komu bije dzwon”, Orgonowaw „Damach i huzarach”, Gertruda w „Hamlecie”,Czepcowa w „Weselu” (reż. I. Gogolewski). Grała w filmach (np. „Pogranicze w ogniu”) i sztukach telewizyjnych. Przyjaźniła się z wieloma znamienitymi ludźmi teatru (I. Gogolewski, K.Łaniewska).
Zmarła 9 stycznia 2015 r. Spoczęła na tucholskim cmentarzu. Wróciła w rodzinne strony tak jak chciała.
Tekst Maria Ollick (na podstawie wspomnień Grażyny Jakubeckiej, aktorki Teatru im. Juliusza Osterwy w Lublinie)
Oliwia Selka uczennica klasy I A liceum ogólnokształcącego utworem „Wesoły kapelusz” powitała gości wprowadzając w nastrój spotkania. Rano w kościele pw. Bożego Ciała ks. Kazimierz Giersz odprawił mszę św. w intencji śp. Zyty Połom – Brzozy – swojej koleżanki szkolnej. W imieniu organizatorów uczestników lekcji powitała Maria Ollick, prezes Borowiackiego Towarzystwa Kultury. W spotkaniu uczestniczyła rodzina: kuzynostwo Wanda Kłosowska, Józef Kłosowski z żoną Zdzisławą i przyjaciel Kazimierz Możdżer, absolwenci liceum ogólnokształcącego w Tucholi, matura rok 51. : Irena Cieślicka, Kazimiera Weyna – Musiał, Irena Zarembska – Stosik, ks. Kazimierz Giersz, Edmund Muszyński, Tadeusz Wegner oraz mieszkańcy Tucholi, którym Zyta zapisała się w ich wdzięcznej pamięci. Wśród słuchaczy nie zabrakło młodzieży tucholskich szkół. Urszula Piotrowska, dyr. Zespołu Szkół Ogólnokształcących poinformowała, że lekcja inauguruje obchody jubileuszu 80. lecia szkoły, które zakończy się Zjazdem Absolwentów w lipcu 2017 r. Hanna Szramka, dyr. Miejskiej Biblioteki Publicznej nawiązała do tradycji lekcji organizowanych we współpracy biblioteki ze szkołami i Borowiackim Towarzystwem Kultury. Młodzież „Nowodworka”: Alicja Rybak, Oliwia Selka, Anita Szwoch, Damiam Januszewski i Krzysztof Ilnicki w prezentacji multimedialnej przygotowanej pod okiem nauczycielek Aliny Okonek, Aleksandry Wegner i v-dyrektora Wojciecha Ziółkowskiego przedstawiła biografię – życiowe losy i etapy artystycznej drogi aktorki. Prezentację ożywiono poezją i prozą: Aleksandra Janty – Połczyńskiego, Elżbiety Kotras i Anny Czachorowskiej oraz wspomnieniami ks. Kazimierza Giersza i Krystyny Godziewskiej – Kielar, współwięźniarki z Potulic. Nad dźwiękiem i światłem czuwał Tomasz Kotowski. Dokumenty wykorzystane w prezentacji zostały udostępnione przez rodzinę – bratanicę Ewę Połom ze Szczecina, kuzynkę Wandę Kłosowską z Gdańska i Irenę Zarembską – Stosik, Grażynę Jakubecką, aktorkę i przyjaciółkę artystki. Spotkaniu towarzyszyła wystawa, która jest eksponowana w wypożyczalni biblioteki.W hołdzie dla aktorki członkowie grupy teatralnej „Masque” Wiktoria Ziółkowska i Michał Kociński przedstawili fragment najnowszej sztuki inspirowanej „Zemstą” Aleksandra Fredry wdg scenariusza v-dyr. Wojciecha Ziółkowskiego. Bliscy aktorki, maturzyści rocznik 51. oraz młodzież zaangażowana w realizację projektu otrzymali od organizatorów upominki. W imieniu rodziny za wspomnienie Zyty Połom -Brzozy podziękowała kuzynka Wanda Kłosowska z Gdańska. Spotkanie zakończono wspólną fotografią i rozmowami przy kawie.
Dodaj komentarz