Odsłonięcie tablicy upamiętniającej ofiary I wojny światowej (ZDJĘCIA)
Gdzie mogiły z dawnych lat? – Czas zatarł ślad…
Gdzie mogiły z dawnych lat? Tam gdzie kwiaty posiał wiatr…
Gdy zawodzi ludzka pamięć, wówczas kamienie i tablice przemawiają do nas przypominając o tym co się wydarzyło dobrego, co złego, co radosnego i co tragicznego. W niedzielę 28 października odsłonięto i poświęcono tablicę upamiętniającą ofiary I wojny światowej 1914 – 1918 – poległych, zaginionych na polach bitewnych i zmarłych w wyniku epidemii, głodu, braku opieki medycznej ludności cywilnej z Tucholi i okolic. Uroczystość rozpoczęła msza święta w kościele św. Jakuba. Po mszy wierni w procesji przeszli na pl. Wolności (vis-à-vis plebanii parafii pw. św. Jakuba), gdzie w asyście wart, sztandarów oraz licznie zgromadzonych mieszkańców miasta dokonano aktu odsłonięcia i poświęcenia tablicy. Do dzisiaj nie jest znana dokładna liczba ofiar, ale wiadomo, że z jednej tylko parafii pw. św. Bartłomieja wojna pochłonęła 165 ofiar. Odsłonięcia tablicy dokonała Jadwiga Isbaner z prawnuczką (z rodziny zginęło 3 braci: Jan 19 lat, Maksymilian 22 lata, Paweł 24 lata), natomiast ks. Grzegorz Kielas tablicę poświęcił. Uroczystość miała wzruszającą oprawę słowno-muzyczną. Inicjatorami i fundatorami tablicy są: Borowiackie Towarzystwo Kultury w Tucholi i Cech Rzemiosła i Przedsiębiorczości w Tucholi. Tablica ta zadość uczyniła pamięci tych mieszkańców, którym wojna odebrała życie. O tym, jak była ona pożądana przez lokalną społeczność, świadczą świeże kwiaty i palące się tam znicze jeszcze dwa tygodnie po odsłonięciu.
Ludność Tucholi, leżącej na ternie zaboru pruskiego podczas trwania działań wojennych poniosła wielkie straty. Wcieleni do wojska pruskiego mężczyźni różnych narodowości i wyznań ginęli na wszystkich frontach. Ich mogiły rozsiane po całej Europie – od wschodu do zachodu, z północy po samo południe od 100 lat wołały o pamięć. Większość to młodzi mężczyźni, którzy zaczynali co dopiero dorosłe życie – synowie rolników, rzemieślnicy, robotnicy, adepci kupiectwa. Najmłodsza ofiara miała zaledwie 18 lat. Mogiły, często bezimienne, rozsiane są po całej Europie: we Francji, Niemczech, Belgii, Włoszech, Macedonii, Serbii, Mołdawii, w Rumunii, Jugosławii, Rosji, na Ukrainie, Litwie i Łotwie, pod Królewcem, pod Verdun, na ziemiach Galicji, Prus Wschodnich, na Mazowszu, Lubelszczyźnie i w Wielkopolsce. Tragiczny los oddających swe życie w służbie armii zaborcy stał się 100 lat temu naszą wolnością. Klęska państw zaborczych a zwycięstwo Ententy doprowadziły w konsekwencji do odzyskanie przez Polskę niepodległości. Natomiast traktat wersalski z 29 czerwca 1919 r. przywrócił formalnie Polsce miejsce na mapie Europy.
Tekst: Maria Ollick, Borowiackie Towarzystwo Kultury w Tucholi.
Foto: Tygodnik Tucholski, Maria Ollick.
Dodaj komentarz